Vijf vragen aan Remco van der Zwan over de nieuwe knelpuntennotitie van de NOB

Maandag 12 mei werd de derde editie van de NOB-knelpuntennotitie overhandigd aan Tjebbe van Oostenbrugge, staatssecretaris van Fiscaliteit en Belastingdienst. Remco van der Zwan, voorzitter van de Commissie Knelpunten van de NOB, geeft in vijf vragen uitleg over het doel van deze notitie en licht een aantal opgenomen knelpunten toe.

Wat is het doel van de knelpuntennotitie?

Het doel van de notitie is om knelpunten die we in de praktijk signaleren – in wetgeving, uitvoering en ook op het gebied van rechtsbescherming – onder de aandacht te brengen van het publiek en, in het bijzonder, van het ministerie van Financiën, de Belastingdienst en andere stakeholders. We willen deze knelpunten benoembaar maken en, waar mogelijk, oplossingsrichtingen aandragen. Uiteindelijk willen we zo bijdragen aan een beter functionerend systeem.

Hoe is deze editie van de knelpuntennotitie tot stand gekomen? Wie waren erbij betrokken?

De leden van de commissie halen informatie op uit hun netwerk. Daarnaast krijgen we input van leden die zelf iets signaleren, en verzamelen we feedback via andere gremia binnen de NOB. Op basis daarvan beoordelen we of een knelpunt breed speelt of juist heel specifiek is.

Vervolgens maken we een selectie. Voor deze editie hebben we onder andere gekeken naar eerder geconstateerde en nieuwe knelpunten.

We proberen ook een evenwichtige afspiegeling te maken van de verschillende belastingmiddelen. Dit jaar hebben we het nog breder aangepakt dan voorheen: ook onderwerpen als duurzaamheid, douane en btw zijn nu opgenomen. Knelpunten zullen er altijd zijn, maar we doen ons best ze zo goed mogelijk te benoemen.

Overigens hebben we er bewust voor gekozen om het box-3-dossier niet als apart knelpunt op te nemen. Als NOB besteden we via onder andere via de Commissie Wetsvoorstellen al veel aandacht aan dit onderwerp.

Welke knelpunten springen eruit?

Een concreet en interessant voorbeeld vind ik bi-directioneel laden. Stel: je hebt een elektrische auto die je zowel kunt opladen om te rijden maar ook kan gebruiken als thuisbatterij. De elektriciteit stroomt dan twee kanten op: eerst bij het laden vanaf het net naar de batterij en daarna bij het leveren aan het net bij overcapaciteit . In dat geval wordt er energiebelasting geheven over beide richtingen, namelijk bij de levering aan de batterij en ook weer bij levering vanuit de batterij via het net aan een ander, terwijl je in feite zelf geen stroom verbruikt maar alleen opslaat. Er wordt dan twee keer energiebelasting betaalt terwijl er uiteindelijk maar één keer verbruik is. Dat remt het gebruik van groene energie en thuisbatterijen.

We richten ons in de notitie vooral op wet- en regelgeving die in de uitvoering tot problemen leidt. Het eerdergenoemde voorbeeld is daar één van. Ook op het gebied van rechtsbescherming signaleren we knelpunten. Zo worden buitenlandse partijen soms anders behandeld dan binnenlandse, zonder duidelijke rechtvaardiging.

Een ander voorbeeld is de lengte van belastingonderzoeken. Je doet aangifte, neemt een standpunt in – bijvoorbeeld bij transfer pricing of btw – en de Belastingdienst besluit dat te onderzoeken. Maar vervolgens blijft de Belastingdienst steeds opnieuw vragen stellen. Zulke trajecten kunnen jaren duren voordat een aanslag wordt opgelegd. Dat is belastend, zeker als het standpunt invloed heeft op toekomstige transacties.

Daarom hebben we voorgesteld om zulke onderzoeken in tijd te begrenzen. Natuurlijk moet je voorkomen dat een belastingplichtige vertraagt, maar als het proces redelijk verloopt, zou je kunnen zeggen: geef de inspecteur een jaar om tot een oordeel te komen. Laat weten wat er nodig is, en kom na dat jaar met een uitspraak.

Dat bedoel ik met rechtsbescherming: de zwakkere partij moet een middel hebben om de sterkere partij tot actie te dwingen.

In het online magazine van de NOB stond eerder een interview met Margriet Lukkien, waarin de samenwerking met het ministerie van Financiën ter sprake kwam. Wordt er daadwerkelijk geluisterd naar de signalen van de NOB? Wat kan er beter?

Het rapport dat we vorig jaar hebben aangeboden, is zeker gelezen. Onlangs was ik op het ministerie voor een ander onderwerp, en daar werd onze vorige knelpuntennotitie expliciet genoemd. Dus ja, er wordt zeker naar gekeken.

Wat betreft de samenwerking: wij constateren zaken en geven die mee. We bieden als NOB ook aan om extra input te geven aan medewerkers van het ministerie en de Belastingdienst, om hen verder te helpen. Veel punten zullen zij ongetwijfeld herkennen; andere misschien niet. Juist dan is het belangrijk om het gesprek aan te gaan: waarom wordt iets in de praktijk als knelpunt ervaren? Mijn ervaring is dat men altijd bereid is te luisteren. Wat ermee gebeurt, is aan hen. Maar de intentie om iets met de signalen te doen, is er zeker.

Heb je een oproep aan de politiek of andere stakeholders naar aanleiding van deze knelpuntennotitie?

Veel mensen kennen het rapport, maar de vraag is: wat doet de politiek ermee? Regelgeving maken is complex – je moet met veel factoren rekening houden. Maar in de praktijk loop je tegen situaties aan die je niet had voorzien. Daarom is het waardevol dat zowel ministerie als wetgever weet wat er speelt.

Soms komen dingen samen waarvan je niet verwacht dat ze elkaar beïnvloeden. Dat zien wij als adviseurs bij onze klanten. De praktijk is altijd realistischer dan van tevoren bedacht.

Mijn oproep aan alle stakeholders is dan ook: zoek constructief mee naar oplossingen. Het is makkelijk om te zeggen dat iets niet klopt – het gaat erom: hoe maken we het wél kloppend? Daarom hebben we bij elk knelpunt ook een (fiscale) oplossingsrichting geformuleerd. Natuurlijk spelen er nog meer factoren mee, maar we hopen dat stakeholders hun rol pakken en goed meedenken.