Wantrouwen in legal tech moet tot het verleden behoren
Veel belastingadvieskantoren voelen nog wantrouwen in legal tech. Omdat onduidelijk is hoe software werkt, zijn fiscalisten bang het stuur uit handen te geven aan een computer. Niet nodig, zegt Roderick Lucas. Begin met experimenteren, dan merk je vanzelf de voordelen.
Waar moeten we aan denken bij legal tech?
‘Legal tech betreft alle technologieën die nodig zijn om routematige taken te automatiseren of die een dieper inzicht bieden in complexe taken. Dat is natuurlijk de vertrouwde automatisering, maar bij legal tech denken we eerder aan kunstmatige intelligentie, die kan worden ingezet in bijvoorbeeld blockchainprojecten, data-analyseprojecten, chatbots, machine learning en realtime reporting. Bij dat laatste kan van een groot volume aan transacties heel snel worden ingeschat of een bepaalde transactie logisch is of niet.’
Moderne technieken inzetten op de werkvloer voelt nog een beetje eng
Zijn belastingadvieskantoren daar al mee bezig?
‘Het gewone automatiseren wel, maar dit gaat een stap verder. Elke fiscalist staat in zijn privéleven volledig in de nieuwe wereld, met Spotify, YouTube en Google, maar leeft op zijn werk veelal nog in de oude wereld. Moderne technieken inzetten op de werkvloer voelt nog een beetje eng.’
Hoe komt dat?
‘Je leert het vak doorgaans van de senioren op kantoor. Als die wat behoudend zijn, lopen de junioren een generatie achter op de technologie. Maar we zien wel dat de jongere garde de eigen weg meer vindt, en de senior een beetje gaat bijscholen in wat allemaal mogelijk is. Dan komt er een nieuwe generatie fiscalisten.’
Wat zijn de grote voordelen van legal tech?
‘Dat is de snelheid waarmee je heel complexe onderwerpen kunt doorgronden. Je kunt ook veel breder zoeken. Wil je weten hoe een belastingonderwerp is geregeld in de lidstaten van de Europese Unie, dan kun je dat heel snel doorzoeken. Je kunt er ook dieper op ingaan. “Vroeger” moest je heel lang talloze artikelen doorspitten om tot dat ene zinnetje te komen waar de essentie lag, met moderne technologieën ben je daar in een paar seconden. Dan blijft er meer tijd over voor het leukere werk.’
Zien fiscalisten vooral de bedreigingen van legal tech?
‘Ze zijn wat bang dat ze niet compleet zijn, dat het systeem iets mist. En als ze zelf niet aan de knoppen zitten – je laat werk uitvoeren door kunstmatige intelligentie, waarvan je niet weet hoe het werkt – dan voelt dat alsof ze het stuur uit handen geven. Die angst is deels terecht. Het is aan de makers van AI-programma’s om het vertrouwen onder gebruikers te winnen. Dat kost tijd.’
Wanneer maken fiscalisten vooral gebruik van legal tech?
‘Bijvoorbeeld bij de analyse van geharmoniseerde fiscale onderwerpen in Europa. Dat vindt steeds meer adoptie, zoals over btw-verordeningen. Het kan interessant zijn om te kijken hoe buurlanden omgaan met een bepaald probleem dat nog niet bij ons heeft gespeeld. Het doorzoeken van verordeningen kan makkelijk met AI-systemen. Ook kun je makkelijk bekijken wat er in andere landen al voor de rechter is gekomen. Uitspraken van buitenlandse rechters kunnen uitstekend door software worden vertaald, die ook juridische en fiscale taal aankunnen. Er zijn tools die uitspraken in enkele kernzinnen kunnen samenvatten. Dit alles wordt steeds meer door belastingadvieskantoren gebruikt. Je kunt met software zelfs hele processtukken laten opstellen. Daar zitten zoveel standaardelementen in, dat je dat makkelijk kunt automatiseren.’
Is legal tech betaalbaar?
Software is een van de “goedkoopste investeringen” die fiscalisten kunnen doen als ze hun klantenbasis willen opschalen, zegt Roderick Lucas. ‘Leveranciers werken vaak met een software as a service-model. De eerste paar licenties kosten geld, maar als je meer afneemt, dan wordt het relatief goedkoper. Per maand wordt een bedrag afgeschreven en dat groeit met je mee zolang jij blijft groeien. Advieskantoren hoeven dus tegenwoordig geen grote eenmalige diepte-investeringen in software meer te doen.’
Hoever zijn belastingadvieskantoren met deze ontwikkelingen?
‘Ze staan nog aan het begin. Ik adviseer ze om eerst eens te experimenteren met één softwareprogramma. Dan ervaren ze dat hun achterdocht niet terecht is, en dan komen vanzelf efficiëntieslagen en beter geïnformeerde keuzes. Experimenteren kan geen kwaad, met een kleine groep binnen kantoor, en parallel werk je op de oude manier. Dan zie je vanzelf de voordelen van het nieuwe werken en kan het vliegwiel gaan draaien.’
Moet je hiervoor een bepaald type fiscalist zijn?
‘Belangrijk is wel dat mensen iets hebben met technologie en de wereld erachter proberen te snappen. Dus niet blind vertrouwen op de software. Dat hoeven niet alleen de jongeren te zijn. Je moet je er wel voor openstellen en je erin verdiepen.’
Wat gaat legal tech betekenen voor de fiscale wereld?
‘Het werk wordt interessanter, omdat computers de saaie, routinematige klussen overnemen. Er is meer tijd voor klantcontact, wat veel fiscalisten juist zo leuk vinden. Ook is er meer tijd voor interessante en complexe fiscale zaken. Zo kan de creativiteit in het vak weer terugkeren. En het gaat zeker geen banen kosten. Misschien wordt de fiscalist een stuk betaalbaarder voor de gewone man. Dan komt er juist meer werk bij, doordat zij meer klanten kunnen gaan adviseren.’
Roderick Lucas (34)
2014 Master Finance & Investments, Erasmus Universiteit Rotterdam
2015 Master Econometrics & Operations Research, Vrije Universiteit Amsterdam
2015 – 2022 Artificial Intelligence Lead, Deloitte
2018 – heden Universitair docent, Tilburg University en Vrije Universiteit Amsterdam
2022 – heden Lead, Moonlit.ai
