De fiscale praktijk als kompas voor informatievoorziening 

Er komen steeds meer fiscale specialismen en subspecialismen bij. Dat leidt tot steeds meer kennis en informatie, en dat moet worden geselecteerd en geduid, zegt Michael van Gijlswijk, partner bij Meijburg & Co en hoofd van het Tax Knowledge Center. ‘Dat is allemaal mensenwerk, AI kan nog niet veel ondersteuning bieden.’ 

Wat doet u als eerste als u maandagochtend op kantoor komt? Rustig het weekend doornemen met collega’s? 

‘Nee, direct vol aan de bak. Voordat ik op kantoor kom, heb ik thuis al een uur gewerkt – ik probeer na de files te vertrekken. Thuis lees ik de recent verschenen jurisprudentie, nieuwsberichten, wetsontwerpen en voorstellen van de OECD of EU over fiscale onderwerpen. Ik begin elke ochtend met het opdoen van verse kennis.’ 

Leest u alles helemaal? 

‘Wel de onderwerpen op mijn expertisegebied, vennootschapsbelasting en inkomstenbelasting. Uitspraken daarover lees ik van begin tot eind. Overigens niet de zoveelste WOZ-uitspraak, die scan ik alleen maar.’ 

Het zijn doorgaans niet de meeste korte stukjes om door te nemen. 

‘Klopt. Een conclusie van de advocaat-generaal bij het parket van de Hoge Raad telt al snel enkele tientallen pagina’s. We zien dat er de afgelopen jaren steeds meer informatie beschikbaar is gekomen: méér stukken en langere stukken. Dunne rapporten bestaan eigenlijk niet meer. Het is allemaal veel meer leeswerk, terwijl er niet meer informatie in staat.’ 

Michael van Gijlswijk  

Functie: partner en hoofd van het Tax Knowledge Center Meijburg & Co 

Opleiding: fiscale economie, Erasmus Universiteit Rotterdam 

Heel belangrijk dat die kennis in uw hoofd zit, maar hoe landt dat in de organisatie? 

‘We hebben bij het Tax Knowledge Center vijf taken. We zijn allereerst de adviseur van de adviseur. We organiseren en verzorgen het grootste deel van de interne opleidingen. Via kennisgroepen, notities en vaktechnische overleggen doen we aan kennisdeling. Op de vierde plaats schrijven we nieuws- en signaleringsberichten voor externe abonnees, maar ook voor onze eigen mensen, en publiceren we in de fiscale vakbladen. Tot slot helpen we Meijburg profileren als hoogwaardige adviesorganisatie. Daarvoor houden we allerlei presentaties. Dat is een hele kluif, maar we moeten dan ook zo’n vierhond fiscalisten bedienen.’ 

Hoeveel mensen telt het Knowledge Center? 

‘We zijn met ongeveer tien fiscalisten. Daarnaast hebben we een secretariaat, een vertaalbureau en een Neerlandica.’ 

Hoe gaan jullie te werk? 

‘Eén keer per twee weken komen we bij elkaar. Dan bespreken we welke kennis we moeten delen en hoe. We zien door onze ervaring en specialismen snel welk arrest, besluit of wetsvoorstel echt hot news is. Een van onze mensen is gepromoveerd op renteaftrek, die weet ook veel van EU-recht. Zo iemand kan snel inschatten wat een nieuwtje betekent voor de praktijk. Die praktijk is ons kompas. Alles is interessant om over te schrijven, maar we moeten keuzes maken, anders overvoeren wij onze collega’s met informatie. We beginnen meestal met een nieuwsbericht over een vers onderwerp. Soms vloeit daar een diepgaande notitie uit. Of besluiten we dat we dat moeten verwerken in de opleidingen. Belangrijke arresten brengen we speciaal onder de aandacht bij de vaktechnische overleggen op de vestigingen.’ 

Hoe legt u kennis in de organisatie vast, zodat iedereen die steeds kan raadplegen? 

‘Het is niet zinvol om alles vast te leggen. Niet alle informatie is even relevant. We selecteren wat echt belangrijk is. We kijken ook welke onderwerpen beklijven: wat morgen al verouderd kan zijn, nemen we niet mee. Vervolgens geven we collega’s een structuur op basis waarvan ze eenvoudig kunnen zoeken. Digitaal raadplegen is ook belangrijk nu mensen vaker thuis werken. Daar hebben we een mooi content integratiesysteem voor, en een zoekmachine die alle informatie van de uitgevers doorzoekt, maar ook eigen content zoals adviezen en presentaties, en notulen van de vaktechnische vergaderingen.’ 

U vertelde dat de stukken de afgelopen jaren steeds langer zijn geworden. Wat is er nog meer veranderd? 

‘Er zijn nieuwe specialismen bijgekomen en bestaande specialismen hebben zich ontwikkeld tot subspecialismen. Vroeger waren fiscalisten veel meer generalistisch. Er zijn internationale gebieden bijgekomen, zoals alles rond Pijler 2. Die nieuwe specialismen en aandachtsgebieden moeten wij als Knowledge Center ook bijhouden en aanbieden. Aan de andere kant zijn er ook onderwerpen afgevallen, zoals de pensioenopbouw van de dga in eigen beheer, bepaalde renteaftrekbeperkingen en tax planning op de Caribische delen van het koninkrijk. Een andere verandering is de digitalisering. We hadden een grote bibliotheek, die is nagenoeg geheel vervangen door digitale uitgaven. Op de derde plaats, ik zei het al: er komen steeds meer data, maar niet meer nuttige data. Het is voor ons steeds belangrijker om de kern daaruit te halen. AI kan dat nog niet van ons overnemen.’ 

Legal tech is nog niet zover? 

‘AI is zeker een kans, het kan op een nuttige manier informatie doorzoeken. Maar AI kan geen relatiemanager zijn met de klant en kan ook niet vooruitkijken. Om een goed advies te geven moet je veel van de klant weten. Het schrijven van eenvoudige notities kunnen we waarschijnlijk wel overlaten aan AI. Maar ons werk is vooral mensenwerk.’ 

Waar staat het Knowledge Center over een jaar of vijf? 

‘Voor het belangrijkste deel doen we dan hetzelfde werk. Er zullen weer andere specialismen bijkomen. De behoefte aan duiding wordt alleen maar groter. Veel wetgeving en jurisprudentie kwamen vroeger uit Den Haag, tegenwoordig ook uit Europa. Dat betekent dat een uitspraak van een Duitse rechter in een belastingzaak voor ons relevant kan zijn.’ 

Wat moet het Knowledge Center doen om dat te bereiken? 

‘Het is niet zo dat we een vijfjarenplan hebben. Mijn motto is: we moeten morgen beter zijn dan vandaag. Elke dag flexibel zijn. Contact houden met de praktijk, precies weten wat daar speelt. Ik word regelmatig door adviseurs ingeschakeld als tweede paar ogen. Verder ben ik aanwezig bij vaktechnische vergaderingen en heb ik ook eigen klanten. Zo houd ik feeling met de praktijk.’