Vijf vragen aan Margriet Lukkien over de Commissie Beroepszaken

Recent is Margriet Lukken (partner bij Loyens & Loeff) lid geworden van het Dagelijks Bestuur van de NOB en voorzitter geworden van de Commissie Beroepszaken van de NOB. Vijf vragen aan haar over deze functie, haar ambities en het werk van de Commissie.

Je bent onlangs voorzitter geworden van de Commissie Beroepszaken (CBZ). Wat wil je in deze rol bereiken de komende jaren?

Ik heb niet één heel concreet doel voor ogen, maar wat voor mij centraal staat, is dat de Commissie eraan bijdraagt dat we als beroepsgroep de zelfregulering goed waarmaken. Dat betekent dat onze leden de beroeps- en gedragsregels goed naleven, maar ook dat we hen daarin blijven ondersteunen. Niet met het vingertje, maar juist vanuit samenwerking en reflectie. We hebben daar verschillende middelen voor. Zo zijn onze leden sinds 2023 verplicht jaarlijks deel te nemen aan een e-learning over de beroeps- en gedragsregels en aan een self-assessment om de toepassing van de beroeps- en gedragsregels te toetsen. Daarmee brengen we die regels actief onder de aandacht en houden we de norm levend.

Ook hebben we dit jaar het verplichte intercollegiaal overleg geïntroduceerd. We merken dat leden zich wel afvragen hoe ze dat moeten inrichten. Daar zijn wij concrete handvatten voor aan het geven. Het overleg hoeft niet zwaar of formeel te zijn. Het gaat erom dat je als professional met collega’s dilemma’s bespreekt die je in de praktijk tegenkomt. En dat je aan het eind van het jaar in je self-assessment kunt aangeven dat je dat gesprek hebt gevoerd.

Het tuchtrecht is ook een onderdeel van de naleving van onze beroeps- en gedragsregels. We hebben gelukkig niet veel tuchtrechtzaken, en dat willen we graag zo houden. Maar als er uitspraken zijn, dan willen we die goed onder de aandacht brengen. Niet om te straffen, maar om te leren: wat kan er misgaan in de praktijk, waar moet je op letten? We zijn daar als CBZ actief mee bezig, bijvoorbeeld door de uitspraken op een toegankelijke manier te publiceren. We hebben eerder al een kroniek uitgebracht, en kijken nu hoe we dat verder kunnen uitbouwen.

Wat is volgens jou de belangrijkste functie van de Commissie Beroepszaken binnen de NOB?

Onze leden hebben niet alleen te maken met fiscaaltechnische onderwerpen. Maar ook met andere zaken, waar wij ons als CBZ op toeleggen, zoals onze beroeps- en gedragsregels, ethiek, de wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft), de meldingsplicht van ongebruikelijke transacties (MOT) en de samenwerking met andere beroepsgroepen. Ook kunnen ontwikkelingen rond Horizontaal Toezicht invloed hebben op ons werk.

Daarnaast doet de Commissie nog veel meer. In overleg met de Klankbordgroep Kleine Kantoren hebben we een handreiking voor het schrijven van een Kantoorhandboek opgesteld. Het is een vrijblijvende suggestie voor kantoren die uit eigen beweging zo’n handboek willen schrijven.

Als Commissie hebben we ook een belangrijke trendwatchers-functie en zorgen we ervoor dat de NOB goed voorbereid is op politieke, maatschappelijke en economische ontwikkelingen die ons vak kunnen beïnvloeden.

Niet met het vingertje, maar juist vanuit samenwerking en reflectie.

Kun je een voorbeeld noemen hoe de Commissie dat doet?

Zeker. We hebben bijvoorbeeld actief commentaar geleverd op de richtsnoeren bij de Wwft en op de leidraad Wwft vanuit het Bureau Financieel Toezicht (BFT). Wat wij als Commissie belangrijk vinden, is dat regelgeving werkbaar blijft. We staan natuurlijk achter de doelstellingen van de Wwft, maar de uitwerking moet wel praktisch uitvoerbaar zijn voor onze leden.

Ook hebben we input geleverd op het AML-pakket van de Europese Commissie via de European Banking Authority. Zoals ik al eerder aangaf is onze bijdrage erop gericht om regels behapbaar te houden en tegelijkertijd professioneel en integer te blijven werken.

Hoe kijkt de Commissie naar het bredere maatschappelijke en internationale debat over belastingen?

De maatschappelijke aandacht voor belastingontwijking, transparantie en fiscale rechtvaardigheid is de afgelopen jaren sterk toegenomen. In het publieke debat wordt steeds vaker de vraag gesteld wat ‘eerlijk’ belasting betalen inhoudt, en welke rol bedrijven en hun adviseurs daarin spelen. Voor belastingadviseurs betekent dit dat hun werk niet alleen technisch correct moet zijn, maar ook dat maatschappelijke aspecten aan de orde kunnen komen. De rol van de belastingadviseur verandert daarmee: van puur technisch expert naar ook sparringpartner op het gebied van ethiek en reputatie. Binnen die context zijn onze beroeps- en gedragsregels, inclusief de Tax Principles, belangrijker dan ooit en helpen bij het reflecteren op de ethische kanten van ons vak. Via de Tax Principles geven we richting in het spanningsveld tussen fiscale advisering en maatschappelijk verantwoord handelen. Daarover in gesprek blijven is essentieel. Op die manier leveren we (indirect) een bijdrage aan het maatschappelijke debat over fiscaliteit.

Welke boodschap zou je jonge belastingadviseurs mee willen geven over het belang van onze beroeps- en gedragsregels in hun loopbaan?

Voor mij is dat de toepassing van de Tax Principles in de dagelijkse praktijk. Mijn advies aan met name jonge belastingadviseurs is dan ook: trek niet in je eentje conclusies, maar bespreek dilemma’s met collega’s of een interne commissie. Communiceer, stel vragen. Dat helpt om te beoordelen of een structuur of advies in lijn is met onze principes. Er is vaak een drempel om dat te doen, maar die zou er eigenlijk niet moeten zijn.

De DilemmApp kan hierbij helpen. Deze app helpt je om stil te staan bij de bredere impact van je werk en sluit goed aan bij de tax principles en de beroeps- en gedragsregels van de NOB. In de app staan herkenbare praktijksituaties waarin je als adviseur te maken kunt krijgen met lastige keuzes. Door deze dilemma’s te bespreken met collega’s – bijvoorbeeld tijdens een intercollegiaal overleg – leer je hoe je ethische afwegingen maakt en hoe anderen dat doen. Zo ontwikkel je jezelf niet alleen vakinhoudelijk, maar ontwikkel je ook bewustzijn over wat professioneel handelen inhoudt.